De grondwet en de Nederlandse monarchie
Net als vele andere monarchieën in Europa is de Nederlandse monarchie gebonden aan de grondwet en daardoor een constitutionele monarchie. Daarnaast zijn er veel traditionele en andere soorten gebruiken. Op deze pagina een overzicht van alle regels, protocol en overige gebruiken waar het Nederlandse koningshuis zich houdt.
Grondwet
De zaken die in dit gedeelte worden genoemd, zijn vastgelegd in de Grondwet of andere wetten.
Geboorte
Leden van de koninklijke familie zijn net als elke Nederlander verplicht om van geboorte binnen drie dagen aangifte te doen bij de Burgelijke Stand.
Verloving en huwelijk
Als een prins of prinses zijn of haar rechten op de troon wil behouden, dient er goedkeuring gevraagd en gegeven te worden door de regering. Geen toestemming betekent het verlies van de rechten op de troon.
Troonopvolging
In de Grondwet is het volgende vastgelegd over de Nederlandse troonopvolging:
- Het oudste kind van de koning of koningin is troonopvolger.
- Als de koning of koningin geen eigen kinderen of kleinkinderen heeft, gaat de troon over op broers en/of zussen of neven en nichten van de koning(in).
- Ontbreekt er in het Huis Oranje-Nassau een opvolger, benoemd de regering een opvolger in een Verenigde Vergadering van de Eerste en Tweede Kamer.
- Geen parlementaire toestemming voor een huwelijk betekent het verlies van rechten op de troon.
Koningsschap
Over het koningsschap is het volgende vastgelegd in de Grondwet:
- De Koning(in) is onschendbaar en er geld voor hem of haar ministeriële verantwoordelijkheid
- De Koning(in) dient meerderjarig te zijn. Als dat niet het geval is, wordt er door de regering een regent(es) aangesteld die de taken van de Koning(in) overneemt totdat die de 18-jarige leeftijd heeft bereikt.
- De inhuldiging van een nieuwe koning of koningin vind plaats in Amsterdam.
Lidmaatschap Koninklijk Huis
Er wordt een wettelijk verschil gemaakt in Nederland tussen de koninklijke familie en het Koninklijk Huis. De Wet Lidmaatschap Koninklijk Huis luidt als volgt:
- De koninklijke familie bestaat uit alle personen
- Lid van het Koninklijk Huis zijn alleen de volgende personen:
- De koning(in)
- De afgetreden koning(in)
- Kinderen, broers en zussen van de koning(in)
- Echtgenoten en echtgenotes van bovengenoemde personen
- Degenen die er recht op hebben op basis van de overgangsregeling. Momenteel zijn dat Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven en prinses Margriet.
- Het Lidmaatschap Koninklijk Huis vervalt als
- degene de Nederlandse nationaliteit verliest.
- er getrouwd wordt zonder toestemming van de regering.
- er middels Koninklijk Besluit ontslag wordt verleend.